10 juni 2020

Internationaal onderzoek vanuit het Emma Kinderziekenhuis

gch — Dr. Voskuijl is kinderarts in het Emma Kinderziekenhuis en zet zich daarnaast al jaren in voor de gezondheid van kinderen in ontwikkelingslanden.

Ernstige ondervoeding bij kinderen, in Nederland komt het gelukkig niet veel voor, maar in derdewereldlanden als Malawi en Bangladesh sterven dagelijks kinderen aan de gevolgen. Kinderartsen in het Emma Kinderziekenhuis kijken verder dan de grenzen van ons land en zetten zich in om de gezondheid van kinderen wereldwijd te verbeteren.

Steun voor internationaal onderzoek

Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis steunt het internationale onderzoek van dr. Wieger Voskuijl en spraken met hem over een bijzondere nieuwe fase in zijn ‘OPTIMISM’ studie.

Dr. Voskuijl is kinderarts in het Emma Kinderziekenhuis en zet zich daarnaast al jaren in voor de gezondheid van kinderen in ontwikkelingslanden. Zijn onderzoek naar ernstige ondervoeding bij kinderen in Malawi is tussen 2012 – 2014 vanuit het Emma gesteund en krijgt nu een nieuwe impuls via de Bill & Melinda Gates Foundation.

“Tijdens project ‘OPTIMISM’ in 2012 probeerden wij ernstig ondervoede kinderen beter te laten herstellen. Door het inzetten van een bestaand medicijn met pancreasenzymen, dat normaliter ingezet wordt voor kinderen met taaislijmziekte, werd bestudeerd of de groei en het functioneren van deze kinderen zou verbeteren.”

De alvleesklier, die een belangrijke rol speelt bij het verteren van voedsel, functioneert bij ernstig ondervoede kinderen niet meer goed. Het medicijn, dat nog niet eerder voor dit ziektebeeld was ingezet, zou mogelijk kunnen helpen het voedsel als het ware “voor te kauwen”, waardoor dit beter verteerd en opgenomen kan worden door het lichaam.

Het kinderziekenhuis in Malawi.

Het zou geweldig zijn als we de missende puzzelstukken vinden waarmee wij kindersterfte door ondervoeding omlaag kunnen brengen.

Dr. Wieger Voskuijl

Eerste resultaten

Een groep van 45 kinderen in Malawi kreeg het medicijn. De resultaten bij publicatie in 2017 lieten zien dat de kinderen die het medicijn kregen in aanvulling op de ‘gewone’ behandeling evenveel in gewicht toenamen als een controlegroep die het medicijn niet kreeg (maar wel de ‘gewone’ behandeling). Opvallend was wel dat uit analyses bleek dat minder kinderen in de interventiegroep kwamen te overlijden. Toch goed nieuws dus! Alleen het antwoord op de vraag hoe dit kwam, blijft vooralsnog onduidelijk.

De steun vanuit Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis heeft ervoor gezorgd dat wij voet aan wal kregen in de kindergeneeskunde in Afrika.

“Met dit startkapitaal en een helder onderzoeksplan konden wij direct veel betekenen en legden we contacten met andere internationale artsen die zich inzetten voor kindergeneeskunde in derdewereldlanden. Dit heeft er onder meer toe geleid dat wij onderdeel zijn geworden van een groter netwerk – “CHAIN” (Childhood Acute Illness and Nutrition Network, www.chainnetwork.org) – waar de Bill & Melinda Gates Foundation nu aan bijdraagt.”

Nieuwe impuls

De Gates Foundation was direct onder de indruk van de bevindingen in de OPTIMISM-studie uit 2017. Het onderzoek krijgt daarmee nu de unieke mogelijkheid om een nieuwe fase in te gaan én zelfs op te schalen. Zo kunnen de bevindingen uit 2012-2017 nader worden onderzocht in de hoop écht iets te kunnen veranderen. De onderzoekers zullen zich specifiek richten op kindersterfte, zodat het onderzoek gericht op zoek kan naar het antwoord op die onbeantwoorde vraag uit 2017: helpt het geven van pancreasenzymen aan ernstig ondervoede kinderen de sterfte bij deze groep te verminderen?

Vervolg in vier landen

Het vervolg op de ‘OPTIMISM’ studie zal in vier landen plaatsvinden, naast Malawi ook in Kenia, Bangladesh en Oeganda. Bij de herhaling van het onderzoek uit 2012 – 2017 worden opnieuw alvleesklier enzymen gegeven, daarnaast krijgt een deel van de onderzoeksgroep ook galzouten. Dit laatste kan mogelijk positieve invloed hebben op de verstoorde darmflora en eventuele ontsteking van de darm bij kinderen met ernstige ondervoedingsklachten.

Op zoek naar de missende puzzelstukken

“Het zou geweldig zijn als we de missende puzzelstukken vinden waarmee wij kindersterfte door ondervoeding omlaag kunnen brengen.” Legt dr. Voskuijl uit. “Het is vooral zo belangrijk om te snappen hoe dit medicijn kan bijdragen dit cijfer omlaag te brengen.” Vanuit het Emma Kinderziekenhuis kijkt dr. Voskuijl uit naar de start van het onderzoek. “We zijn druk bezig met het onderzoeksprotocol en verwachten begin 2021 van start te gaan. Hopelijk wordt dit niet teveel beïnvloed door de situatie rondom het coronavirus en hoe dit zich in Afrika zal ontwikkelen. We zullen starten met 200 kinderen en kunnen mogelijk snel opschalen naar 800 of zelfs 1.200 kinderen.”

Waardevol voor de kindergeneeskunde

Hoewel dit onderzoek buiten onze landsgrenzen plaatsvindt is het zeker ook voor de kindergeneeskunde in het Emma Kinderziekenhuis van waarde. Met dit onderzoek kan de kennis over voedingsstatus worden verrijkt en kunnen richtlijnen met betrekking tot ondergewicht worden aangepast.

Het is waardevol voor de kindergeneeskunde en voor artsen in opleiding om te leren over de breedte van het vak. Want hoe is het om kinderarts te zijn op een plek met minder faciliteiten, middelen en mogelijkheden? Het vak Kindergeneeskunde is groter dan wat wij hier in Nederland zien. Dat mogen we niet vergeten.

Het onderzoeksproject zal waarschijnlijk circa drie jaar lopen. We zullen dr. Voskuijl en zijn team blijven volgen en wensen hem veel succes met dit waardevolle project!